Ταξιδεύοντας προς τα Λεύκαρα ξέραμε ότι θα βλέπαμε πολλές Μεσαιωνικές εκκλησίες οι οποίες σήμερα λειτουργούν σαν εξωκλήσια. Μία από αυτές βρίσκεται νοτιοανατολικά των Κάτω Λευκάρων, σε μικρή απόσταση από τα πρώτα σπίτια του χωριού και είναι αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ.
Είναι κτίσμα του 12ου αιώνα και οικοδομήθηκε με πέτρα σε ρυθμό Βυζαντινό και έχει σχήμα Σταυρού. Φέρει τρούλο και σταυροθόλια. Αρχές του 20ου αιώνα δέχθηκε επέκταση προς τα δυτικά. Όλα τα μέρη του Ναού πλην της επέκτασης καλύπτονται από κεραμίδια Βυζαντινού τύπου και η επέκταση με επίπεδα κεραμίδια Γαλλικού τύπου. Δεν φέρει καμπαναριό παρά μόνο σήμαντρο.
Στην αρχική του μορφή έφερε 2 εισόδους. Η κύρια βρισκόταν στο κέντρο του δυτικού τοίχου και η δεύτερη στο κέντρο του νότιου τοίχου. Σήμερα φέρει 4 εισόδους. Η κύρια βρίσκεται στο κέντρο του δυτικού τοίχου της επέκτασης. Είναι σχηματισμένη με πελεκημένη πέτρα Λευκάρων και στο ανώφλι σχηματίζει ελαφρά καμαρωτό τόξο στο «κλειδί» του οποίου υπάρχει ανάγλυφα γραμμένη η ημερομηνία «1908». Η είσοδος καλύπτεται από ξύλινη πόρτα.
Στην επέκταση του Ναού υπάρχουν ακόμα 2 είσοδοι. Μία στο νότιο τοίχο και μία στον βόρειο. Είναι ορθογώνιες, ευθυτενείς και σχηματίζονται από ξύλινα δοκάρια. Στο ανώφλι φέρουν επίσης ξύλινο δοκάρι και καλύπτονται από ξύλινη πόρτα.
Η τέταρτη είσοδος βρίσκεται στο κέντρο του νότιου τοίχου κάτω ακριβώς από το νότιο σταυροθόλιο. Είναι ορθογώνια και ευθυτενής και σχηματίζεται από ξύλινα δοκάρια. Στο ανώφλι φέρει μεγάλο ξύλινο δοκάρι.
Στον τρούλο φέρει 4 παράθυρα φωτισμού τα οποία σχηματίζονται με πέτρα σαν συνέχεια της τοιχοποιίας και στο ανώφλι φέρουν καμαρωτά τόξα. Οι καμάρες σχηματίζονται από καφέ οπτόπλινθους. Παράθυρο φωτισμού υπάρχει και στο κέντρο του ημικυκλικού τοίχου ο οποίος στηρίζει το τεταρτοσφαίριο της αψίδας του Ιερού. Εσωτερικά φαίνονται τμήματα τοιχογραφιών σε όλη την τοιχοποιία.
Αν ρωτήσετε τους κατοίκους για το εξωκλήσι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, ένας χείμαρρος πληροφοριών θα σας «παρασύρει». Θα σας αναγκάσουν να ταξιδέψετε πολλούς αιώνες στο παρελθόν. Τότες που στα Λεύκαρα κατοικούσαν πλούσιοι άρχοντες των Φράγκων οι οποίοι μετέτρεψαν το χωριό σε πανίσχυρο και πάμπλουτο φέουδο. Ακόμα θα αναγκαστείτε να πάτε πιο πίσω στον χρόνο. Στα χρόνια εκείνα που στα στενά και λιθόστρωτα δρομάκια του χωριού κυκλοφορούσαν σιδερόφρακτοι πολεμιστές του Βυζαντίου.
Θα σας πουν για τα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας που ανάγκασαν τον Ιερό Κλήρο της Μητροπολιτικής περιφέρειας Κιτίου να μετοικήσει στο χωριό και να μετατρέψει τον Αρχάγγελο Μιχαήλ σε Μητρόπολη Κιτίου, κτίζοντας γύρω από τον Βυζαντινό Ναό, κελιά και καταλύματα.
Θα σας πουν για τις χιλιάδες Κύπριους που κατέφυγαν στα Λεύκαρα και στην αυλή του Αρχαγγέλου για να γλυτώσουν από την Τούρκικη θηριωδία. Τέλος θα σας μιλήσουν για τις σφαγές χιλιάδων πιστών όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στα Λεύκαρα. Με δάκρυα στα μάτια θα σου εξιστορήσουν τα δεινά που υπέβαλαν τον ντόπιο πληθυσμό οι βάρβαροι κατακτητές, για τον τιμωρήσουν που άνοιξε τις πόρτες του και φιλοξένησε κυνηγημένους.
Όταν τα χείλη αυτών των ανθρώπων σταματήσουν να ψελλίζουν την ιστορία του χωριού και των εκκλησιών τους. Όταν σταματήσουν να σου μιλούν για τους Αγίους και τα ευεργετήματα τους, το μόνο που νιώθεις είναι την ανάγκη να ανάψεις ένα κερί και αφού μαζέψεις τις εμπειρίες και την γνώση που πλουσιοπάροχα σου πρόσφεραν να ανηφορίσεις προς την Λευκωσία, αφήνοντας ένα μέρος της ψυχής σου στον μικρό Ναό.
