Μία από τις εκκλησίες της Κύπρου που έχουν ανακηρυχτεί σαν μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς και βρίσκονται υπό την αιγίδα της UNESCO βρίσκεται στο χωριό της Λεμεσό το Πελέντρι ή Πελένδρι. Πρόκειται για τον Ιερό Ναό του Τιμίου Σταυρού.
Ο Ναός βρίσκεται στο νότιο τμήμα του χωριού στην κορυφή υψώματος το οποίο δεσπόζει της καταπράσινης κοιλάδας που έχει δημιουργήσει ο τοπικός ποταμός και πολύ κοντά στον επίσης παλαιό Ιερό Ναό της Παναγίας της Καθολικής.
Η ύπαρξη των δύο αυτών εκκλησιών δεν είναι άσχετη με την ιστορία του χωριού και το γεγονός ότι κατά τη Φραγκοκρατία, η περιοχή αποτελούσε φέουδο και υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι το χωριό κτίστηκε αρχικά σαν οικισμός (ένας από τις δεκάδες που υπήρχαν τότες στην ευρύτερη περιοχή) από Φράγκο ευγενή της Συρίας.
Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού, από την αρχή της κτίσεως της έχει υποστεί μεγάλες αλλαγές, καταρρεύσεις, ανοικοδομήσεις, επιδιορθώσεις μέχρι να φθάσει στις μέρες μας και να αποτελεί μια τρίκλιτη βασιλική που φέρει τρούλο.
Τα 3 κλίτη προήλθαν από την συνένωση 3 διαφορετικών Ναών, οι οποίοι οικοδομήθηκαν με διάφορα εκατοντάδων χρόνων ο ένας από τον άλλο. Ο αρχικός Ναός αποτελεί το βόρειο κλίτος και αυτό όχι ολόκληρο αφού μεγάλο μέρος του είχε καταρρεύσει και ανοικοδομήθηκε αργότερα. Μαζί με τον αρχικό Ναό χάθηκε και μεγάλο μέρος των τοιχογραφιών του.
Εξωτερικά μοιάζει σαν ένα τετράγωνο κτίσμα. Εσωτερικά όμως είναι πανέμορφος και σου «διασκεδάζει» την όποια απογοήτευση θα σου έχει δημιουργηθεί από την εξωτερική του όψη.
Υπάρχουν 3 είσοδοι από μία στο νότιο τοίχο, στον δυτικό και στον βόρειο. Η βόρεια είναι υπερυψωμένη κατά 5 σκαλοπάτια, η Δυτική κατά 4 και η νότια κατά 6 σκαλοπάτια. Έκπληξη και πικρό χαμόγελο προκαλεί η σελίδα του Τμήματος αρχαιοτήτων που θεωρεί ότι ο Ναός παρέχει πρόσβαση σε άτομα με αναπηρίες.
Δεν υπάρχει σταθερό ωράριο που να είναι ανοικτός ο Ναός. Αν δεν τον βρείτε ανοικτό κατά την επίσκεψη σας, ρωτήστε στη γειτονιά για το άτομα που κατέχει τα κλειδιά. Ευχάριστη και μεγάλη έκπληξη είναι η μη ύπαρξη εισιτηρίου!!!
Εορτάζει στις 14 Σεπτεμβρίου κάθε έτους.
