Στο χωριό Βάσα Κοιλανίου, υπάρχει σπήλαιο μέσα στο οποίο έζησε και κοιμήθηκε ο Όσιος Βαρνάβας. Βρίσκεται δυτικά του χωριού, στην πλαγιά ψηλού λόφου και πιθανόν να είναι σπήλαιο που το έχει δημιουργήσει ο ίδιος αφού το πέτρωμα της περιοχής είναι πολύ μαλακό. Έχει μήκος 9 μέτρα, μέγιστο πλάτος 5 μέτρα και ύψος περίπου 2.5 μέτρα. Το σπήλαιο βρίσκεται λίγα μέτρα πιο κάτω από την κορυφή του λόφου που δεσπόζει της κοιλάδας που δημιούργησε ο τοπικός ποταμός.
Από πού καταγόταν και ποιοι ήταν οι γονείς του οσίου Βαρνάβα, κανένας δεν ξέρει. Δεν υπάρχουν πουθενά γραπτές αναφορές για την καταγωγή του. Το μόνο που υπάρχει, είναι κάποια αναφορά ότι ήταν ένας από τους 300 Αλαμάνους Μοναχούς που ήλθαν στην Κύπρο μετά που οι Σταυροφόροι τους κατεδίωξαν από την Παλαιστίνη κατά τον 11ον αιώνα.
Οι αναφορές στους 300 Αλαμάνους θυμίζει λίγο πολύ το μνήμα του Αγίου Νεοφύτου που χωράει τα πάντα, σε αντίθεση με την λαϊκή παράδοση που συντηρεί στο πέρασμα των αιώνων, μεγάλο μέρος της αλήθειας και η οποία αναφέρει ότι ο όσιος Βαρνάβας καταγόταν από τη Βάσα και σε νεαρή ηλικία έφυγε από το χωριό και επέστρεφε κατά καιρούς και δίδασκε τον Χριστιανισμό, τόσο στην Βασα όσο και σε πολλά χωριά της περιοχής. Κανένας δεν ήξερε ότι ο νεαρός τότε Βαρνάβας, είχε σκάψει σπήλαιο δυτικά του χωριού σε δύσβατη περιοχή και το οποίο καλυπτόταν από πυκνή βλάστηση.
Ζώντας στο σπήλαιο, με νηστεία και προσευχή, αγιοποιήθηκε και ταυτόχρονα άρχισε να θαυματουργεί. Όπου πήγαινε να διδάξει ,πλήθος κόσμου τον ακολουθούσε περιμένοντας από αυτόν το Έλεος του. Οι κάτοικοι της Βάσας και όταν ακόμα ο Όσιος βρισκόταν εν ζωή, έκτισαν περίλαμπρο Ναό στο πιο ψηλό σημείο του χωριού τους και τον αφιέρωσαν σε αυτόν.
Κάποια μέρα ήλθε το πλήρωμα του χρόνο και ο όσιος κοιμήθηκε για πάντα. Το σκήνωμα του παρέμεινε στο σπήλαιο, που εν τω μεταξύ, ο ίδιος, είχε διαμορφώσει σε μικρό υπόγειο Ναό. Οι αιώνες πέρασαν και ο κόσμος ξέχασε τα θαύματα και τη ζωή του. Τόσο πολύ τον ξέχασαν που στις αρχές του 19ου αιώνα, χάλασαν τον περίλαμπρο Ναό που έκτισαν οι πρόγονοι τους και στην θέση του έκτισαν τον επίσης θαυμαστό Ναό που είναι αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό.
Οι καιροί πέρασαν και το βουνό που ήταν το σπήλαιο έχασε την βλάστηση του, φανερώνοντας στους ανθρώπους την είσοδο του. Μέσα σε αυτό βρήκαν τα Ιερά λείψανα του Οσίου και από το σχήμα του σπηλαίου αντελήφθησαν ότι ευρισκόντουσαν μέσα σε Ναό.
Δίπλα από το σπήλαιο, ισοπέδωσαν την πλαγιά του βουνού και έκτισαν μικρό και Βυζαντινό Ναό σε σχήμα Σταυρού. Το αφιέρωσαν στον Όσιο Βαρνάβα και τον τοιχογράφησαν με όμορφες αγιογραφίες.
Αν επισκεφτείτε την Βάσα, θυσιάστε μερικά λεπτά για να δείτε το σπήλαιο και το μικρό εξωκλήσι. Αξίζουν τον χρόνο σας και τα δύο.
