Εκεί, στο βορινότερο άκρο του νησιού, όπου ο Οφιολιθικός σκελετός του Τροόδους καταποντίζεται στα νερά που τον «γέννησαν» και στο χωριό Πύργος Τηλλυρίας, υπάρχει ένα από τα αρχαιότερα εξωκλήσια της Ορθοδοξίας. Είναι το εξωκλήσι «Παναγία η Γαλόκτιστη».
Από την αρχαιότητα, στην ίδια τοποθεσία, στην κορυφή υψώματος που δεσπόζει δύο φυσικών και καταπράσινων κοιλάδων, ο άνθρωπος έκτισε μικρό Ναό, τον οποίον αφιέρωσε στην Παναγία. Ήταν ένας πολύ μικρός Ναός, Βυζαντινού τύπου και σε σχήμα εγγεγραμμένου Σταυρού. Εξωτερικά φαινόταν σαν έναν άρτια τετράγωνο οικοδόμημα και μόνο στο εσωτερικό αποκαλυπτόταν το σχήμα του.
Στα πρώτα χρόνια της Φραγκοκρατίας, μια άγνωστη για την περίοδο εκείνη ζωική ασθένεια, ταλάνιζε και αποδεκάτιζε τα κοπάδια της περιοχής. Οι άνθρωποι δεν είχαν που να στραφούν και ζήτησαν από την Παναγία να τους βοηθήσει και αυτοί σε αντάλλαγμα θα της έκτιζαν πιο μεγάλη εκκλησία.
Έτσι και έγινε. Τα θανατικό πέρασε και τα κοπάδια σε σύντομο χρόνο ανέκυψαν. Οι άνθρωποι θυμήθηκαν το τάμα τους. Χάλασαν τον μικρό Ναό και άρχισαν να κτίζουν καινούργιο, χρησιμοποιώντας το νερό κοντινής πηγής. Όλη μέρα έκτιζαν, τα βράδυ κρεμιόταν. Όταν αυτό επαναλήφθηκε πολλές φορές, κατάλαβαν ότι κάτι δεν έκαναν ορθά και επίσης ότι η Παναγία τους ζητούσε κάτι περισσότερο από ότι το απλό κτίσιμο ενός Ναού.
Άρχισαν τότε να χρησιμοποιούν στην οικοδόμηση αντί νερό από την πηγή, το γάλα από τις κατσίκες τους. Αυτό αποδείχτηκε σωτήριο και ο Ναός ορθώθηκε στον Κυπριακό ουρανό, φέροντας στο δυτικό μέρος σχήμα εγγεγραμμένου Σταυρού, στο ανατολικό σχήμα καμαροσκέπαστης Βασιλικής και τα δύο μαζί σχηματίζουν Ελεύθερο Σταυρό που φέρει τρούλο. Εσωτερικά ολόκληρη η τοιχοποιία τοιχογραφείται.
Στο μικρό ξωκλήσι της Παναγίας της Γαλόκτιστης, από εκείνη την εποχή μέχρι και στις μέρες μας, καταφεύγουν άνθρωποι από όλο το νησί και όχι μόνο, ζητώντας την βοήθεια της Παναγίας σε θέματα που έχουν να κάνουν με τον μη ικανοποιητικό γαλακτισμό των παιδιών τους, λόγω ακριβώς της έλλειψης μητρικού γάλακτος.
Η τοπική λαϊκή παράδοση έχει να λέει για πολλά παραδείγματα που οι άνθρωποι που κατέφυγαν στον Ναό της Παναγίας, βρήκαν ανταπόκριση.
Ο Ναός είναι πάντοτε ανοικτός.
