Μέχρι και τα μέσα του 20ου αιώνα, ο ελιόμυλος αποτελούσε ίσως τον πιο αγαπημένο και μυστηριακό τόπο για όλους τους Κύπριους. Ήταν ο τόπος όπου ο ευλογημένος καρπός της ελιάς, «αποζημίωνε», με το λάδι του, τους κόπους μιας ολόκληρης χρονιάς.
Μια μεγάλη στρογγυλεμένη και με ελαφριά κλίση στην περίμετρο της πέτρα, τοποθετημένη σε λαξεμένη λεκάνη, στην οποία τοποθετούσαν προηγουμένως τον ελαιόκαρπο, με την βοήθεια ανθρώπων και σε κάποιες περιπτώσεις ζώων, περιστρεφόταν και τον συνέθλιβε.
Στην συνέχεια τον μάζευαν και τον τοποθετούσαν σε μεγάλα τρίχινα σακιά, γνωστά σαν «ζεμπίλια». Με χρήση ξύλινης ή και αργότερα σιδερένιας μέγγενης, την οποία χειρίζονταν μέχρι και 4 άντρες μαζί, συμπίεζαν τα ζεμπίλια από τα οποία εξερχόταν το ελαιόλαδο.
Όλο το χωριό συμμετείχε στην διαδικασία. Ο ένας βοηθούσε τον άλλο. Όταν κάποιος από τους παραγωγούς, τελείωνε και μάζευε το λάδι του, έπρεπε να ψήσει ψωμί στα κάρβουνα και να το μοιράσει στους συγχωριανούς του που παρευρίσκονταν στον ελιόμυλο. Το ζεστό ψωμί το βουτούσαν σε φρέσκο ελαιόλαδο αφού προηγουμένως έριχναν σε αυτό αλάτι και λεμόνι. Αν δεν έχετε δοκιμάσει αυτό το έδεσμα, δοκιμάστε το θα σας εντυπωσιάσει η γεύση του.
Ένας από αυτούς τους παραδοσιακούς ελιόμυλους, με πάρα πολλά και σχετικά εκθέματα βρίσκεται στην παλιά Κακοπετριά, μέσα στην αυλή της εκκλησίας που είναι αφιερωμένη στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος.
Δεν χρησιμοποιείτε πια για την εξαγωγή του λαδιού αλλά λειτουργεί σαν μουσείο.
