Τα δύο πιο κακοτράχαλα βουνά της Κύπρου που συνάμα είναι και τα πιο όμορφα, αφού παρουσιάζουν μοναδικά και με παράξενη ομορφιά γεωλογικά μορφώματα είναι η Μαδαρή και η Παπούτσα. Όλα τα χωριά που βρίσκονται κτισμένα τόσο στις βόρειες όσο και στις νότιες πλαγιές τους, είναι χωριά πανέμορφα και «πνιγμένα» στις χιλιάδες αποχρώσεις του πράσινου.
Υπάρχει ένα χωριό, που κυριολεκτικά «ζει» και «αναπνέει» στην σκιά και των δύο βουνών. Δυτικά από αυτό, ορθώνεται η Μαδαρή με τα παράξενα γεωλογικά μορφώματα της, τα παρθένα δάση της και τα μοναδικής ομορφιάς μονοπάτια της φύσης. Νότια από το χωριό αυτό, βρίσκεται η Παπούτσα που με τις πολλές και κρυστάλλινες πηγές της δημιουργεί ποτάμια που «σμίλεψαν» το βουνό και σχημάτισαν κοιλάδες που όμοιες τους δεν θα δεις σε άλλο μέρος του νησιού. Δεν θα δεις άλλες κοιλάδες σαν αυτές, γιατί καλύπτονται από θάμνους φουντουκιάς και ο θάμνος αυτός δεν καρποφορεί σε κανένα άλλο μέρος του νησιού. Ατέλειωτα δάση από φουντουκιές και ανάμεσα τους το Κυπριακό κυκλάμινο να ανθεί στο μεγαλύτερο μέρος του χρόνου.
Ο άνθρωπος από αιώνες τώρα, κατοίκησε αυτόν τον παράδεισο. Με την δύναμη των χεριών του και το πείσμα του γένους του, μεταμόρφωσε τα κακοτράχαλα βουνά. "Ημέρεψε" τις επικλινής πλαγιές τους και τις μετέτρεψε σε αναβαθμίδες. Σε αυτές φύτεψε αμπέλι και το κλάδεψε σε σχήμα στύπας (διαμόρφωση του φυτού με ένα κεντρικό κορμό με ύψος έως και δύο πόδια από το έδαφος πάνω στον οποίο διακλαδώνονται σε σχήμα κυπέλλου 4-5 μικρού μήκους βραχίονες). Φύτεψε χιλιάδες στύπες και από αυτό έδωσε στο χωριό του το όνομα «Πολύστυπος».
Για να φθάσεις στον Πολύστυπο, θα πρέπει να περάσεις μέσα από την κοιλάδα που δημιούργησε ο ποταμός Περιστερώνας και οι δεκάδες παραπόταμοι του. Πρόκειται για διαδρομή πολύ όμορφη και γίνεται με δρόμους πολύ άνετους και πλατιούς.
Αρχιτεκτονικά το χωριό δεν έχει πολλά να δώσει. Η μεγάλη πλειοψηφία των οικιών, οικοδομήθηκαν τα τελευταία 50-60 χρόνια στην θέση παλαιοτέρων. Κάποια παλαιά σπίτια που υπάρχουν μας φανερώνουν και την κατάσταση που επικρατούσε στο χωριό πριν τον 20ον αιώνα.
Είναι σπίτια κτισμένα με πέτρα, με μεγάλες κεντρικές εισόδους και μεγάλα παράθυρα στο ισόγειο, καθώς επίσης όπου υπήρχε χώρος, δημιουργούσαν εξωτερική αυλή. Είναι σπίτια με πολύ όμορφα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά. Δυστυχώς δεν είναι πολλά.
Αυτό που υστερεί το χωριό αρχιτεκτονικά, μπορεί να στο αναπληρώσει στο πολλαπλάσιο, μέσα από το φυσικό περιβάλλον του. Περπάτησε μέσα από το δάσος Φουντουκιάς και στο μονοπάτι που η κοινότητα δημιούργησε. Μικρό μονοπάτι αλλά πολύ όμορφο.
Σε μικρή απόσταση από τα γραφεία του κοινοτικού συμβουλίου και δυτικά, στην αρχή της κοιλάδας όπου βρίσκεται το δάσος της φουντουκιάς, υπάρχει φυσική πηγή νερού. Πάνω σε πολύ κλειστή καμπή του δρόμου, υπάρχουν λίγα σκαλοπάτια όπου σε οδηγούν στην πηγή. Το κοινοτικό συμβούλιο, εξωράισε τον χώρο και μετέτρεψε την πηγή σε βρύση. Δημιούργησε ένα πολύ όμορφο τόπο ξεκούρασης, ανάμεσα σε χιλιάδες κυκλάμινα και φουντουκιές. Δυστυχώς, αυτόν τον τόσο όμορφο τόπο, ανακάλυψαν κάποιοι βάνδαλοι και τον λέρωσαν με μπογιά.
Στην πιο νότια άκρη του ορεινού «πετάλου» που «αγκαλιάζει» το χωριό, βρίσκεται μνημείο των Ηρώων. Το έκτισαν σε βουνοκορφή με απρόσκοπτη θέα προς το χωριό και σε αυτό τοποθέτησαν τους ανδριάντες των Ηρώων Χρίστου Τσιάρτα και Ανδρέα Παναγιώτου.
Ο Πολύστυπος, όπως και τα περισσότερα ορεινά χωριά του νησιού, ουσιαστικά έχει εγκαταλειφθεί από το κράτος με αποτέλεσμα οι κάτοικοι του να περνούν δύσκολες μέρες. Η Κύπρος θα πρέπει να αποφασίσει. Ή που θα κρατήσει τα ορεινά χωριά «ζωντανά» και πανέμορφα όπως τα δημιούργησε ο μόχθος του ανθρώπου ή ας μεταφέρει τους κατοίκους τους στις πόλεις, με ότι και αν αυτό σημαίνει.
Το έχουμε παρατηρήσει σε όλη την ελεύθερη Κύπρο, το έχουμε παρατηρήσει και στον Πολύστυπο. Χωριά που έχουν να δείξουν μεγάλη προσφορά στην επανάσταση του 1955-59, έχουν παντελώς εγκαταλειφθεί από κάθε πρόνοια του κράτους.
