Ξημέρωνε η 10η Σεπτεμβρίου του 1953 όταν στο νησί της Κύπρου , οι κάτοικοι του ξύπνησαν από τις ισχυρές δονήσεις του Εγκέλαδου. Το μεγαλύτερο μένος του σεισμού το δέχθηκε η επαρχία Πάφου, όπου και πολλά χωριά ισοπεδώθηκαν. Ανάμεσα τους και το χωριό (τα) Παλιά Χολέτρια.
Οι κάτοικοι του, μετά που έθαψαν τους νεκρούς τους, είχαν σαν προτεραιότητα την ανέγερση νέας εκκλησίας για να μπορούν ανεμπόδιστα να τους μνημονεύουν και να εκκλησιάζονται. Επέλεξαν τοποθεσία που βρισκόταν περίπου στο κέντρο του ισοπεδωμένου χωριού τους, με την ελπίδα, όταν θα το ξανάκτιζαν να είχαν όλοι εύκολη και γρήγορη πρόσβαση προς τον ναό.
Αν και όλοι είχαν υποστεί τεράστιες απώλειες και τα οικονομικά τους ήταν πενιχρά και χωρίς καμιά βοήθεια από πουθενά, κατάφεραν μέσα σε ένα χρόνο να οικοδομήσουν νέο Ναό, πιο μεγάλο και με όλες τις τότε σύγχρονες προδιαγραφές για ένα αντισεισμικό και ασφαλή Ναό τον οποίον αφιέρωσαν στον Άγιο Παντελεήμονα.
Όλοι έδωσαν από το υστέρημα τους και έκτισαν μια καμαροσκέπαστη Βασιλική, εξολοκλήρου με μπετό. Διέθετε 3 εισόδους, δύο στο νότιο τοίχο και μία στο κέντρο του δυτικού τοίχου. Ήταν ορθογώνιες και ευθυτενείς, έκλειναν δε από δίφυλλες και ξύλινες πόρτες.
Το καμπαναριό ορθώνεται στην γωνία που σχηματίζουν στο σημείο ένωσης τους ο νότιος με τον ανατολικό τοίχο. Είναι κτισμένο με μπετόν σε 3 επίπεδα. Στην κορυφή φέρει μικρό θόλο πάνω στον οποίο υπάρχει μαρμάρινος Σταυρός.
Λίγα χρόνια πέρασαν από την ολοκλήρωση του ναού και το 1967 μετατρέπεται σε χρονιά μεγάλης πολυομβρίας. Ο νέος Ναός δοκιμάζεται από την μανία της φύσης. Τα θεμέλια του μετακινούνται και η καμαροσκέπαστη εκκλησιά ραγίζεται και το βρόχινο νερό αρχίζει να «κατατρώει» τον σιδερένιο οπλισμό της.
Ο επόμενος χειμώνας αποδεικνύεται χειρότερος από τον πρώτο αποσαθρώνοντας ακόμη πιο πολύ τα θεμέλια του Ναού. Μεγάλος αριθμός σπιτιών είτε παρασύρονται από τις κατολισθήσεις είτε μετατρέπονται σε ερείπια.
Οι κάτοικοι προσπαθούσαν με κάθε μέσο να μεταστεγαστούν ή και να επιδιορθώσουν τα σπίτια τους. Τα μικρά παιδιά τα άφηναν στην εκκλησία υπό την φύλαξη του Ιερέα που την εποχή εκείνη ήταν ο Παπαλάζαρος Νεοφύτου.
Στις 25 Δεκεμβρίου του 1974 στην εκκλησία υπήρχε ένα μικρό παιδί και ο Παπαλάζαρος. Ασχολούνταν με τον καθαρισμό του Ναού για να είναι έτοιμος για τον καθημερινό εσπερινό. Ο Παπαλάζαρος με ένα μαλακό ρούχο γυάλιζε τον ασημένιο Σταυρό και το παιδί βρισκόταν λίγο πιο κει και άκουγε με προσοχή της νουθεσίες του Ιερέα.
Ένας παράξενος θόρυβος ανάγκασε τον Παπαλάζαρο να σταματήσει να μιλά στο παιδί και χωρίς δεύτερη σκέψη έτρεξε, το άρπαξε στην αγκαλιά του και τρέχοντας βγήκε από τον Ναό. Μόλις δρασκέλισε το κατώφλι της εξόδου, ένας τρομακτικός, εκκωφαντικός θόρυβος ακούστηκε και ένα σύννεφο σκόνης κάλυψε ολόκληρη την περιοχή.
Ο Παπαλάζαρος έμεινε για πολύ ώρα κρατώντας το παιδί στην αγκαλιά του μη τολμώντας να μετακινηθεί από το σημείο που βρισκόταν, περιμένοντας να καταλαγιάσει ο κουρνιαχτός και να μπορέσει να δει τι είχε συμβεί.
Όταν ο άνεμος καθάρισε την ατμόσφαιρα, αυτό που παρουσιάστηκε στον Ιερέα δεν ήταν καθόλου καλό. Ο ναός ήταν σωριασμένος στο έδαφος σε χίλια κομμάτια. Η κακοτεχνία και η μη τήρηση των θεμελιωδών κανόνων της αρχιτεκτονικής και της μηχανικής αλλά και η χρήση ακατάλληλων οικοδομικών υλικών ήταν η βασικές αιτίες που ισοπέδωσαν τον Ναό.
Τα μόνα μέρη του που έχουν μείνει ανέπαφα είναι τα δύο σημεία που στην κορυφή τους υπάρχουν δύο μαρμάρινοι Σταυροί. Το καμπαναριό και ο δυτικός τοίχος. Όλα τα άλλα έχουν καταστραφεί.
Για όλους εμάς που έχουμε επισκεφτεί τον κατεστραμμένο Ναό, θα μείνει για πάντα στην μνήμη μας, όχι μόνο το μέγεθος της καταστροφής. Όχι μόνο το μέγεθος της κακοτεχνίας αλλά πιο πολύ θα μείνει στην μνήμη μας ο Ηρωισμός ενός ανθρώπου, που παρόλο που ο ίδιος, λίγους μήνες πριν την καταστροφή του ναού, οι προδότες του Έθνους το 1974 του σκότωσαν δύο από τα αγόρια του, βρήκε την δύναμη και το θάρρος να σώσει το παιδί κάποιου άλλου συνανθρώπου του.
Ευχαριστούμε πολύ τους κατοίκους του χωριού Χολέτρια για την φιλοξενία και για όλα εκείνα που μοιράστηκαν μαζί μας.
