Ο χαλκολιθικός οικισμός Λέμπας βρίσκεται 7,4 χιλιόμετρα βόρεια της Κάτω Πάφου και λίγο έξω από το ομώνυμο χωριό. Πιστεύεται ότι έχει οικοδομηθεί κατά την χαλκολιθική περίοδο του νησιού, αφού σε αυτόν βρέθηκαν μετά από ανασκαφή, εργαλεία και ειδώλια τα οποία χρονολογούνται από εκείνη τη περίοδο. Ανάμεσα τους είναι και ένα ειδώλιο το οποίο φέρει γυναικεία μορφή και το οποίο ονόμασαν «η Κυρά της Λέμπας», αποδεικνύοντας έτσι ότι η Κύπριοι από την προϊστορική εποχή είχαν σαν Θεά μία γυναίκα.
Για σκοπούς έρευνας και μελέτης έχουν αναστηλωθεί 7 κατοικίες με τα ίδια υλικά και με την ίδια όπως πιστεύεται τεχνική, που χρησιμοποίησαν οι προϊστορικοί άνθρωποι. Οι 4 αφορούν διαφορετικές περιόδους της χαλκολιθικής εποχής και οι υπόλοιπες 3 οικοδομήθηκαν με την προοπτική να καταστραφούν από φυσικά αίτια, έτσι θα δώσουν την δυνατότητα στην αρχαιολογική ομάδα να κατανοήσουν τον τρόπο που το προϊστορικό χωριό κατέρρευσε.
Φυσικά αυτό φαντάζει σαν εκείνο τον χωρικό που έδεσε πίσω από το αμάξι το άλογο. Δεν είναι δυνατόν να κτίζεις ένα σπίτι, με την τεχνική που νομίζεις ότι το έκτιζαν πριν 6-7 χιλιάδες χρόνια και να περιμένεις να εξαγάγεις ορθά συμπεράσματα, όταν μάλιστα οι καιρικές συνθήκες έχουν αλλάξει από τότε δραματικά.
Όλοι οι παράκτιοι χαλκολιθικοί οικισμού του νησιού έχουν εγκαταλειφθεί περίπου την ίδια περίοδο ανάμεσα στο 2400-2200 π.χ. από τους κατοίκους τους μετά που το νησί είχε αρχίσει να δέχεται επιθέσεις από γειτονικούς λαούς όπως της σημερινής Συρίας και της Παλαιστίνης με σκοπό την εξόρυξη χαλκού, αναγκάζοντας έτσι τους ντόπιους πληθυσμούς να εισχωρήσουν πιο βαθιά στην ενδοχώρα για περισσότερη ασφάλεια.
Ο πειραματικός οικισμός της Λέμπας, έτσι και όπως έχει οικοδομηθεί αλλά και όλος ο αρχαιολογικός χώρος, μπορεί να αποτελέσει έναν πολύ όμορφο προορισμό που ο κάθε επισκέπτης της Κύπρου αλλά και ο κάθε ένας Κύπριος θα πρέπει να επισκεφτεί, για να έλθει σε «άμεση» επαφή με την προϊστορία του νησιού μας. Σε μικρή απόσταση από τον οικισμό Λέμπας και στην περιοχή «Μοσφυλιά» της Κισσόνεργας, υπάρχει άλλος προϊστορικός οικισμός, ο οποίος είναι κλειστός για τους επισκέπτες.
Η είσοδος είναι ελεύθερη.
