Όταν πριν 3500 χρόνια, οι Αχαιοί λεηλατούσαν την Τροία, δεν γνώριζαν τις αποφάσεις των Θεών για τους ίδιους και τους απογόνους τους. Όταν ολοκλήρωσαν τα πανηγύρια της λεηλασίας και αφού μοίρασαν τα λάφυρα, μπήκαν στα πλοία για να γυρίσουν στις πόλεις τους.
Ο δρόμος μακρύς και τα χρόνια της απουσίας πολλά. Κάποιοι από αυτούς σκοτώθηκαν από τις ίδιες τις οικογένειες τους, άλλοι δεν έγινα αποδεκτοί και κάποιοι άλλοι έχασαν τον δρόμο και ταξίδεψαν σε άλλες θάλασσες και άλλα πελάγη ψάχνοντας για νέα πατρίδα.
Ο Αγαπήνορας, έχοντας στόλο από 60 καράβια γεμάτα με πολεμιστές από την Αρκαδία, άραξε στις δυτικές ακτές της Κύπρου. Έκτισε την πόλη βασίλειο του και την ονόμασε «Πάφο». Η πόλη σε σύντομο χρόνο έγινε ξακουστό λιμάνι σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο.
Από πολλά μέρη της Αρκαδίας κατεύθυναν χιλιάδες άνθρωποι ψάχνοντας για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, στα παράλια αλλά και στην ενδοχώρα του νησιού. Άνθρωποι που κατάγονταν από την περιοχή της Βάσσαι της Αρκαδίας, προχώρησαν προς τις ψηλότερες περιοχές του νησιού, ψάχνοντας να βρουν κατάλληλη περιοχή για να κτίσουν τον οικισμό τους.
Ακολουθώντας ανάντη τον ποταμό «Χάποταμι» έφθασαν σε τοποθεσία όπου το ποτάμι μοιραζόταν στα δύο σχηματίζοντας δύο νέα ποτάμια. Η περιοχή περιβαλλόταν από πανύψηλες βουνοκορφές , οι πλαγιές των οποίων ήταν ήπιες και εύκολα μπορούσαν να μετατραπούν σε αρόσιμες. Διάλεξαν την πιο ψηλή βουνοκορφή και έκτισαν καλλιμάρμαρο Ιερό και το αφιέρωσαν στον Θεό Απόλλωνα. Γύρω από αυτό έκτισαν τον οικισμό τους. Τον ονόμασαν «Βάσα».
Στις γύρω βουνοκορφές, δουλεύοντας σκληρά έκτισαν με πέτρες δεκάδες χιλιάδες μέτρα αναβαθμίδων, μετατρέποντας τις πλαγιές σε αμπελώνες. Ο προσανατολισμός των γεωργικών εκτάσεων, το πλούσιο και βαθύ στρώμα χώματος, οι συχνές βροχοπτώσεις, ο ποταμός και η φροντίδα των ανθρώπων, κατάφεραν να παράξουν το πιο γλυκό, το πιο μυρωδάτο και το πιο εύγεστο κρασί.
Χιλιετίες πέρασαν και οι πρώτοι Αρκάδες οικιστές του χωριού «χάθηκαν» στην λήθη της ιστορίας. Έμεινε μόνο η γλώσσα για να μας θυμίζει την καταγωγή των Ελλήνων της Κύπρου. Το χωριό, περνούσε από τον ένα κατακτητή στον άλλο. Το Ιερό του Απόλλωνα κατεδαφίστηκε και στην θέση του κτίστηκε εκκλησία η οποία ήταν αφιερωμένη στον όσιο Βαρνάβα. Στην συνέχει και αυτή κατεδαφίστηκε και στην θέση της έκτισαν περίλαμπρο και τεράστιο Ναό τον οποίο αφιέρωσαν στον Ευαγγελισμό.
Τα λιθόστρωτα δρομάκια του χωριού, ξηλώθηκαν και στην θέση τους μπήκε η άσφαλτος. Τα πετρόκτιστα σπίτια «ντύθηκαν» με σουβά. Οι άνθρωποι βλέποντας το χωριό τους να μην τους θυμίζει σε τίποτα την παιδική τους ηλικία που ξυπόλητα τότε μικρά παιδία έτρεχαν πάνω στις πέτρες, ξήλωσαν και πάλι τους δρόμους και τους έκτισαν με πέτρα. Χάλασαν τον σουβά από τους τοίχους των σπιτιών φέρνοντας στο φως του ήλιου τις πέτρες, καθιστώντας το χωριό τους φιλικό και φιλόξενο σε όλους τους κατοίκους και στους επισκέπτες του.
Ταξιδεύοντας στην Βάσα Κοιλανίου έχεις να δεις πολλά και σπουδαία αξιοθέατα, όπως 3 θεματικά μουσεία, 5 παλαιά ή και μεσαιωνικά εξωκλήσια, 1 εκκλησία με τεράστιο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, 1 παλαιό και πέτρινο γεφύρι δύο τόξων, σωστό επίτευγμα της μηχανικής, 1 μονοπάτι της φύσης θα σε οδηγήσει σε μέρη πρωτόγνωρα και πανέμορφα, παλαιές βρύσες που θα αναβλύζουν μέσα από τα σπλάχνα των βουνοπλαγιών, τα οινοποιία θα σε «μεθούν» με τα αρώματα των κρασιών τους και οι απέραντοι αμπελώνες θα σε προκαλούν να απλώσεις το χέρι, «αμαρτάνοντας», για λίγες ρώγες μοσχομυρωδάτου σταφυλιού.
Περπατώντας στα στενά και δαιδαλώδη δρομάκια, ανάμεσα σε παλαιά πετρόκτιστα και με πανέμορφη παραδοσιακή αρχιτεκτονική σπίτια, θα «νοιώσεις» και θα «δεις» την αρχοντιά των ανθρώπων που τα κατοικούν.
Ο πλούτος των κατοίκων της Βάσας Κοιλανίου, δεν είναι χρηματικός. Είναι ο πλούτος της αγάπης, της εκτίμησης και του ενδιαφέροντος για το χωριό τους και τους επισκέπτες του και συνοψίζεται σε μία και μοναδική φράση που μας είπε ο πρώην κοινοτάρχης κ. Γιαλλουρίδης, ο οποίος ανάλαβε το τεράστιο έργο της μεταμόρφωσης του χωριού και την μετατροπή του σε αυτό που βλέπουμε σήμερα.
«Θέλαμε το χωριό μας να είναι φιλικό με όλους τους επισκέπτες του, τόσο φιλικό, όσο είναι με εμάς τους κατοίκους του»…
Η Βάσα Κοιλανίου είναι το πιο όμορφο, το πιο ζωντανό και το πιο φιλικό χωριό που συνάντησα στην μέχρι σήμερα περιδιάβαση μου στο νησί. Επισκεφτείτε το.
