Ήταν 1η του Απρίλη του 1955, μέρα Παρασκευή, λίγο πριν ο Ήλιος «ανηφορίσει» για άλλη μια φορά, στον σκλαβωμένο ουρανό της Κύπρου, όταν το νησί ξύπνησε από ομοβροντίες εκρήξεων. Η πρωινή θαλάσσια αύρα, μετέφερε μαζί της μια φωνή. Μια φωνή από τα βάθη της ιστορίας των Ελλήνων που έλεγε «Έλληνες, όπου και αν ευρίσκεστε, ακούσατε την φωνή μας: Εμπρός, όλοι μαζί για την λευτεριά της Κύπρου μας».
Σε απάντηση της, νεαρά παιδιά, αγόρια και κορίτσια, παράτησαν τα θρανία. Παράτησαν τους αγρούς. Παράτησαν τις σκαλωσιές. Δίπλωσαν με προσοχή τα νεανικά τους όνειρα, τα παράδωσαν στην Μάνα και πήραν μιαν ανηφοριά, ψάχνοντας να βρουν τα σκαλοπάτια που παν στην Λευτεριά. Υπακούοντας στην φωνή, έσκαψαν τον βράχο με το νύχι, πελέκησαν την πέτρα και έκαναν σπίτι τον Κυπριακό ουρανό.
Μέσα από ένα άνισο και δύσκολο αγώνα, που αποτέλεσε την μεγαλύτερη επαναστατική αντίδραση του Κυπριακού Λαού μετά την καθολική συμμετοχή του στο ’21, τα νεαρά παιδιά, έπεφταν νεκρά ή μετατρέπονταν σε ολοκαυτώματα, βροντοφωνάζοντας « Ζήτω η Ένωσις».
Τα βουνά της Παπούτσας, της Μαδαρής, του Κύκκου, του Μαχαιρά, του Τροόδους, αντιλαλούν από το κάλεσμα της φωνής. Η επανάσταση μεγαλώνει. Καλύπτει κάθε γωνιά της Κύπρου. Το κάθε σπίτι μετατρέπετε σε κρησφύγετο. Η κάθε βουνοκορφή σε αετοφωλιά.
Η αποικιοκρατική δύναμη, βλέποντας ότι δεν μπορεί να δαμάσει το ανίκητο γλαυκό φως που απλωνόταν μέρα με την μέρα πάνω από την Κύπρο, πρότεινε ανεξαρτησία. Τα άλλοτε αμούστακα παιδιά, άντρες πια, υπακούοντας στην πολιτική ηγεσία, αφόπλισαν τα αυτοσχέδια όπλα τους και πήραν τον δρόμο της επιστροφής.
Τα δάκρυα ήταν η μόνη τους παρηγοριά, για ένα όνειρο που δεν πραγματοποιήθηκε. Κοίταξε ο ένας τον άλλο και απάντησαν στο ονομαστικό προσκλητήριο. Εκατόν οκτώ ονόματα δεν απαντήθηκαν.
Η φωνή, έπαψε να ακούγεται στους ουρανούς της Κύπρου την ίδια ώρα που η βροχή, ξέπλενε τα δάκρυα, από τα πρόσωπα των Αγωνιστών, σε μια προσπάθεια να τους δείξει ότι ο αγώνας δεν τελείωσε.
Κυπριακή Δημοκρατία. ‘Έτος 1997. Μέρα Κυριακή. Πέρασαν 38 χρόνια σιωπής. Σε κορυφή που φωλιάζουν μόνο σταυραετοί, στο βουνό Έγκλιση, εκεί όπου πριν 4 δεκαετίες , μια φούχτα αμούστακα παιδιά, κρατώντας στο ένα χέρι το πρόχειρα κατασκευασμένο όπλο τους και στο άλλο την Αθάνατη Ελληνική ψυχή τους, αντιμετώπισαν εκατοντάδες πάνοπλους στρατιώτες της αποικιοκρατικής δύναμης, ένα Ηρώο κτίζεται για να «δείχνει» σε όλους εμάς τους νεότερους το χρέος μας προς την Πατρίδα αλλά και να θυμίζει στους μεγαλύτερους την ανδραγαθία που χρειάζεται για να λογίζεσαι «λεύτερος».
Τα προπύλαια «καταδεικνύουν» την σύνδεση του σκοπού του αγώνα με την ίδια την γη. Στα ανατολικά, η Κύπριδα γη, σαν άλλος Άτλαντας «κρατά» τα προπύλαια στους ώμους της. Στα δυτικά μια σειρά από καλλιμάρμαρες κολώνες, κρατούν «όρθια» την πύλη που οδηγεί στον χώρο των Αθανάτων. Ακριβώς μέσα από τα προπύλαια, ένα Ελληνιστικού τύπου κιονόκρανο, θαμμένο βαθιά στην Κυπριακή γη, τονίζει σε όλους ότι αυτό το νησί αποτελεί μέρος του Ελληνικού χώρου.
Από την στιγμή που θα αποφασίσεις να προχωρήσεις πάρα μέσα, πρέπει να ξέρεις ότι βρίσκεσαι σε χώρο Ιερό. Τα ονόματα των Ελλήνων Κυπρίων που σκοτώθηκαν τόσο από Άγγλους όσο και από Τούρκους χωροφύλακες, αναγράφονται σε πέντε τεράστιες μαρμάρινες στήλες. Πιο κει η αίθουσα αγωνιστών, όπου φυλάσσονται όλα όσα αφορούν τον αγώνα.
Στην συνέχεια, αρχίζει ένα μονοπάτι. Το μονοπάτι που δεκαετίες πριν, οραματίστηκε ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης. Το μονοπάτι ανηφορικό, σε οδηγεί στην κορυφή του βουνού Έγκλιση, όπου υπάρχει το Ηρώο των πεσόντων αγωνιστών. Τα 650 μέτρα του μονοπατιού, χωρίστηκαν σε χρονικές στιγμές. Σε κάθε χρονική στιγμή και ένα σκαλοπάτι, σύνολο 108. Ένα σκαλοπάτι που συμβολίζει και ένα νεκρό αγωνιστή, καταταγμένο με την σειρά που η ιστορία τους συνάντησε και τους μετέφερε στην Αθανασία. Δίπλα μια στήλη με ένα όνομα. Διαβάζοντας το, δέος σε καταλαμβάνει. Η ίδια η ιστορία είναι μπροστά σου. Μπαίνει μέσα σου, σε αλλάζει.
Στα 650 μέτρα του μονοπατιού της Ελευθερίας, μαθαίνεις τόσα, όσα δεν μπορούν να σου μάθουν χιλιάδες βιβλία και στην κορυφή, η εκκλησία της Παναγίας της Ελευθερώτριας σε «υποδέχεται» και σε «καλεί» να αποδώσεις τον απαιτούμενο από την Ελληνική ιστορία, φόρο τιμής στους νεκρούς της επανάστασης.
