Στην δυτική όχθη του ποταμού Χα-Ποτάμι και στην πλαγιά της κοιλάδας που σχημάτισε ο ποταμός, βρίσκεται το χωριό Κισσούσα. Αποτελείται από 8 σπίτια και έχει 6 μόνο κατοίκους, όσοι δηλαδή απέμειναν μετά την αναγκαστική φυγή των περισσοτέρων.
Οι λιγοστοί κάτοικοι της, πεισματικά μένουν στην γη τους, για να θυμίζουν σε όλους εμάς, τις ευθύνες μας, απέναντι σε ένα χωριό, σε ένα ορεινό χωριό, με κατοίκους τόσο Ελληνοκύπριους όσο και Τουρκοκύπριους, που τα συμφέροντα της Αγγλικής κυβέρνησης και των εδώ, στρατιωτικών της βάσεων, οδήγησαν στην σταδιακή μείωση του πληθυσμού του.
Πριν μερικές δεκάδες χρόνια, στις γύρω από το χωριό βουνοπλαγιές, άκουγες ανθρώπους να εργάζονται στους αμπελώνες, αφού η μοναδική ασχολία τους ήταν η παραγωγή σταφυλιού και κρασιού.
Δεν ξεχώριζες ποιος ήταν Χριστιανός και ποιος Μωαμεθανός. Οι μεν πρώτοι λειτουργούσαν την εκκλησία τους, την εκκλησία των Αγίων Σέργιου και Βάκχου και οι μεν δεύτεροι το Τέμενος τους. Οι άνθρωποι ευημερούσαν, όσο σκληρή και αν ήταν η δημιουργία αρόσιμων εκτάσεων. Ευημερούσαν γιατί το χωριό τους ήταν ευλογημένο.
Ένας ποταμός, που το νερό του δεν σταματούσε ποτέ, περνούσε στα ανατολικά του χωριού, αλλά το πιο βασικό ήταν η πηγή ή καλύτερα η κεφαλόβρυση που η φύση φρόντισε να υπάρχει στα βόρεια του χωριού και σε απόσταση μόνο 5 μέτρων από την κοίτη του ποταμού.
Το νερό της κεφαλόβρυσης, που υπολογίζεται σήμερα και παρά τα παρατεταμένα άνομβρα χρόνια, στα 250 κυβικά μέτρα νερού ανά ώρα, πότιζε τα αμπέλια και τις ελιές των κατοίκων. Χημικές αναλύσεις κατέδειξαν ότι από ποιότητα ήταν και είναι το καλύτερο που υπάρχει στο νησί.
Το 1960, με την συμφωνία για εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι Άγγλοι αποικιοκράτες, αξίωσαν και πέτυχαν, η κεφαλόβρυση να περάσει στην κυριότητα τους και με τεράστιους αγωγούς οδηγούσαν το νερό, 50 χιλιόμετρα πιο μακριά, στο Ακρωτήρι, για να έχουν νερό για τις ανάγκες των βάσεων τους.
Ταυτόχρονα πέτυχαν την πλήρη κυριότητα στην πηγή και με νόμο απαγόρευσαν (με αποδοχή εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας) στους κατοίκους να χρησιμοποιούν το νερό της.
Διαδοχικές κυβερνήσεις από τότε, δεν φρόντισαν να βρουν εναλλακτικές λύσεις για το χωριό με αποτέλεσμα οι κάτοικοι του να το εγκαταλείψουν.
Σήμερα το νερό της κεφαλόβρυσης το οποίο οδηγείται μέσω ενός αντλιοστασίου προς το Ακρωτήρι, οι Άγγλοι το διοχετεύουν σε μικρό χείμαρρο και από εκεί καταλήγει στην θάλασσα.
Οι Άγγλοι, έσκαψαν μια μεγάλη δεξαμενή ακριβώς στο στόμιο της κεφαλόβρυσης και το νερό που ξεπηδούσε μέσα από τα έγκατα της γης, μαζεύεται σε αυτήν. Από εκεί τοποθέτησαν αγωγούς που το μεταφέρουν 500 μέτρα πιο νότια όπου υπάρχει το αντλιοστάσιο και από εκεί πάλι με αγωγούς προς το ακρωτήρι και την θάλασσα.
Η φύση όμως φρόντισε να είναι τόσο πολύ το νερό της βρύσης, που οι τεράστιοι αγωγοί δεν το χωράνε. Το νερό βρήκε άλλους διόδους για να βγει στην επιφάνεια. Αν περπατήσετε παράλληλα με τον ποταμό προς τα βόρεια θα δείτε δεκάδες πηγές να αναβλύζουν.
Η ύπαρξη της κεφαλόβρυσης, που θα μπορούσε από μόνη της να «ποτίσει» το μεγαλύτερο μέρος της Λεμεσού, κρατείται από κάποιους σας εφτασφράγιστο μυστικό. Μάλιστα φρόντισαν να διαδώσουν τον μύθο, ότι η απληστία των κατοίκων της Κισσούσας, τους οδήγησε στο να πουλήσουν την πηγή στην Αγγλική κυβέρνηση. Αυτό είναι ψέμα.
Κάποιος πρέπει να ενδιαφερθεί και η βρύση να επιστρέψει στους νόμιμους ιδιοκτήτες της που είναι οι κάτοικοι του χωριού Κισσούσα και κατ’ επέκταση ο κάθε νόμιμος κάτοικος του νησιού.
