Η Κουκά είναι χωριό της ημιορεινής Λεμεσού. Βρίσκεται κτισμένο σε κόμη βουνοπλαγιάς, ανάμεσα στα ποτάμια Κρυό και Κούρρη και ένα χιλιόμετρο νότια του χωριού Πέρα Πεδί. Είναι ένα πολύ μικρό χωριό, που ανάμεσα στα πετρόκτιστα και πλήρως ανακαινισμένα αρχοντικά του, κρύβει πολλούς «θησαυρούς».
Στο κέντρο υπάρχει ο Ναός του Τιμίου Σταυρού, μαζί με κάποια άλλα κτίσματα που αποτελούσαν την «Μονή Τιμίου Σταυρού της Κουκάς». Ο Ναός της Μονής, πιθανολογείται, ότι είναι ο πιο αρχαίος που υπάρχει στην Κύπρο και ότι κτίστηκε από την ιδία την Αγία Ελένη.
Η κοινότητα αποτελείται από 4 οικογένειες Ελληνοκυπρίων και 17 οικογένειες αλλοδαπών. Ρώσοι, Ιταλοί, Άγγλοι, Γάλλοι και Γερμανοί είναι οι ιδιοκτήτες των τεράστιων επαύλεων που υπάρχουν ανάμεσα στους χιλιόχρονους δρύες της Κουκάς.
Η κτηματική περιουσία του χωριού, ανήκε ή και ανήκει σε δύο Μητροπόλεις. Βόρεια του δρόμου που τέμνει το χωριό, οι εκτάσεις ανήκουν στην Μητρόπολη Κιτίου και νότια, στην Μητρόπολη Λεμεσού. Τα δύο θρησκευτικά ιδρύματα, βρίσκονται σε κάποιο βαθμό σε «αντιπαλότητα» σχετικά με τις τιμές των οικοπέδων. Έτσι, ξένοι, κυρίως που προτιμούν ένα ήσυχο, με ήπιο κλίμα και καταπράσινο τόπο για ιδιοκατοίκηση, αγοράζουν από τις Μητροπόλεις κάπως φθηνά τα οικόπεδα και σε αυτά κτίζουν επαύλεις εκατομμυρίων. Κάποιους από αυτούς τους γνωρίσαμε και στην ολότητα τους είναι άνθρωποι που τρέφουν μεγάλη αγάπη προς το νησί και σεβασμό στην ιστορία του.
Κοινοτική αρχή δεν υπάρχει, αφού τα γραφεία του κοινοτικού συμβουλίου είναι πάντοτε κλειστά και όπως μας είπε ο επί εικοσιπενταετία, τέως πρόεδρος της κοινότητας κ. Μελής, την μοναδική υπάλληλο – γραμματέα που εργαζόταν στα γραφεία, την απέλυσαν.
Παρόλα αυτά, τα πάντα στο χωριό, κυλούν ομαλά. Οι δρόμοι πεντακάθαροι, οι δενδροστοιχίες κυρίως από καρυδιές, ποτισμένες και κλαδεμένες. Τα γρασίδια στην περίβολο του Ναού, περιποιημένα και οι δεκάδες τριανταφυλλιές ανθισμένες, μοσχοβολούν στον μεσημεριανό ήλιο.
Βορειοανατολικά της Κουκάς και μέσα σε ρεματιά πολύ κοντά στον δρόμο, υπάρχει φυσική πηγή πόσιμου νερού. Το 1908, οι κάτοικοι, εξωράισαν τον χώρο και δημιούργησαν μια βρύση και με το νερό που τους έδινε, πότιζαν τα περιβόλια τους. Το 1929, μετά από ισχυρό σεισμό η πηγή στέρεψε αλλά σε σύντομο χρόνο το νερό βρήκε διέξοδο λίγες δεκάδες μέτρα ανατολικότερα. Μέχρι σήμερα ποτίζονται από το νερό της 11 περιβόλια.
Το όνομα του το χωριό, όπως μας είπε ο κ. Μελής (πρόσφατα έκλεισε τα 90 του χρόνια και του ευχόμαστε να τα χιλιάσει) το πήρε από κάποιο ευγενή της τότε κοινωνικής ελίτ του νησιού, που καθώς περνούσε για κυνήγι με την συνοδεία του, εντυπωσιάστηκε από την ομορφιά του τοπίου και είπε. «Θα κτίσω οικισμό και θα του δώσω το όνομα μου» . Το πρώτο χωριό, κτίστηκε από τον Κουκάς πιο κοντά στον ποταμό Κούρρη, ανατολικότερα από την σημερινή θέση του.
Ο επισκέπτης της Κουκάς, εκτός από το πανάρχαιο Μοναστήρι, θα περπατήσει ανάμεσα στον «παλιό» πυρήνα του μικρού χωριού, που έχει αναπαλαιωθεί πάνω στην αρχική αρχιτεκτονική των σπιτιών του. Το κάθε ένα είναι ξεχωριστό και πολύ όμορφο. Θα μπορέσει να καθίσει στον ίσκιο τεράστιων δρυών. Στους δρόμους θα ανταμώσει πολλές παλιές βρύσες, δείγματα του πλούσιου υδροφορέα της περιοχής. Η θέα της κοιλάδας του Κούρρη που επιτρέπει στο βλέμμα να «ταξιδέψει» μέχρι τις παρυφές της Λεμεσού, είναι μοναδική.
Η Κουκά με τους 35 κατοίκους της, αποτελεί ακόμα ένα στολίδι του Κυπριακού Τοπίου.
