Η Κύπριδα Θεά της ομορφιάς και του έρωτα, η Αφροδίτη, βγαίνοντας από την θάλασσα της Πάφου που την γέννησε, φρόντισε να κοσμήσει το αγαπημένο της νησί με μοναδικές ομορφιές και κάλλη. Δημιούργησε πανέμορφα δάση που τα διασχίζουν αστέρευτα ποτάμια και όρισε σε Νύμφες να τα προσέχουν και να τα κοσμούν. Φρόντισε το νερό του νησιού, να αναβλύζει μέσα από τα σπλάχνα των βουνών του, κρυστάλλινο, καθάριο, μεταλλικό. Φρόντισε όπως το έδαφος να παράγει την απαιτούμενη ποσότητα καλίου που σε συνδυασμό με την μεγάλη ηλιοφάνεια να παράγονται από τα δένδρα, φρούτα που όμοια τους δεν υπάρχουν πουθενά.
Η Κύπριδα Θεά, φρόντισε τους αμπελώνες, έτσι ώστε να παράγουν σταφύλια που την γλυκύτητα τους, δεν την συναντάς σε κανένα μέρος του πλανήτη. Από αυτά τα σταφύλια, οι Νύμφες, έμαθαν στους ανθρώπους του νησιού, να παράγουν το πιο γλυκόπιοτο κρασί της οικουμένης. Του έδωσαν το όνομα «Κουμανταρία».
Αυτό το κρασί, στάθηκε η αιτία για να σκλαβωθεί δύο φορές η Κύπρος. Ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος, το 1191 μ.χ. άραξε στα παράλια του νησιού και με τις ορδές των σταυροφόρων του, περπάτησε μέχρι την Λευκωσία, υποδουλώνοντας την.
Αφού παντρεύτηκε την αγαπημένη του Βερεγγάρια, σφραγίζοντας τους όρκους πίστης πίνοντας κρασί Κουμανταρία, πούλησε το νησί στους Φράγκους. Η Φραγκοκρατία στην Κύπρο ξεκινούσε.
Οι σιδερόφρακτοι Φράγκοι, επέλεξαν μια τεράστια περιοχή στις νότιες πλαγιές του Τροόδους και που έφθανε μέχρι τα παράλια της Λεμεσού και εγκατέστησαν την διοίκηση τους. Η περιοχή που επέλεξαν δεν ήταν άσχετη με τους αμπελώνες της Κουμανταρίας. Ήθελαν να ελέγχουν την παραγωγή και την διάθεση του κρασιού. Την περιοχή την ονόμασαν «Μεγάλη Κουμανταρία»
Ανάμεσα στα χωριά που επέλεξαν ήταν και το μικρό χωριό Σανίδα. Αυτό βρισκόταν σε μεγάλο κάμπο στους πρόποδες πανύψηλου βουνού που δέσποζε της κοιλάδας του Βασιλικού ποταμού με δυνατότητα θέας μέχρι τα παράλια. Βόρεια δέσποζε της λεκάνης απορροής του ποταμού, η οποία «χαρασσόταν» από δεκάδες μικρούς χείμαρρους. Στα νότια ήταν η κοιλάδα και η λεκάνη απορροής του ποταμού «Δογάκι του Πύργου», όπου και εδώ υπήρχε ανεμπόδιστη θέα μέχρι τα παράλια του Πύργου Λεμεσού.
Αυτή την τοποθεσία, επέλεξαν οι Φράγκοι για να εγκαταστήσουν στρατιωτικές εγκαταστάσεις όπως και παρατηρητήριο για να ελέγχουν τα νότια παράλια του νησιού. Το παρατηρητήριο βρισκόταν στο σημείο που σήμερα είναι κτισμένη η εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.
Όταν βράδιαζε και δεν υπήρχε δυνατότητα παρακολούθησης, οι στρατιώτες που το επάνδρωναν, έφευγαν για το στρατόπεδο τους. Προσερχόμενοι ενώπιον του διοικητή τους, ο επικεφαλής αναφερόταν ως εξής.
«Σαν είδα εκ του παρατηρητηρίου τίποτα το ανησυχητικό δεν παρουσιάστηκε στα παράλια».
Με την πάροδο του χρόνου, η φράση «Σαν Είδα» καθιερώθηκε σαν η ονομασία του παρατηρητηρίου.
Πολύ αργότερα και όταν το χωριό, αφανίστηκε από την χολέρα που κτύπησε την Κύπρο, όσοι κάτοικοι κατάφεραν να μείνουν ζωντανοί, το εγκατέλειψαν και ανέβηκαν στην τοποθεσία που ήταν το παρατηρητήριο των Φράγκων και έκτισαν τα σπίτια τους. Το ονόμασαν «Σανίδα» αφού παράφρασαν το «Σαν είδα» .
Για την ονομασία αναφέρονται και άλλες 3 εκδοχές οι οποίες ελέγχονται σαν μη βάσιμες.
Σήμερα το χωριό Σανίδα, κατοικείται από 70 άτομα. Διανοίχτηκαν νέοι πλατιοί δρόμοι και οι αποστάσεις που το συνδέουν με την πόλη «μίκραιναν». Νέοι άνθρωποι επιλέγουν το χωριό για μόνιμη κατοίκιση αλλά και για επαγγελματική αποκατάσταση, αφού υπάρχουν αρκετές αρόσιμες περιοχές και οι οποίες καλύπτονται, κυρίως από φρουτόδεντρα.
Παρόλο που οι μόνιμοι κάτοικοι του είναι πολύ λίγοι, ο επισκέπτης θα προσέξει την πληθώρα έργων που έγιναν πρόσφατα ή είναι στα στάδιο της υλοποίησης.
Η πανέμορφη αρχιτεκτονικά εκκλησία του Σωτήρος, παραμελημένη για πολλά χρόνια έχει υποστεί τεράστια ζημιά στην τοιχοποιία της. Κατά την επίσκεψη μας, βρήκαμε συνεργείο από ειδικούς, οι οποίοι ανέλαβαν να την επιδιορθώσουν.
Αν βρεθείτε στην Σανίδα, επιδιώξτε να μιλήσετε με τους κατοίκους της. Θα εκπλαγείτε από την υποδοχή και την καλοσύνη αυτών των ανθρώπων. Επίσης, στην σκιά πανύψηλου ευκαλύπτου που τον φύτεψε κάτοικος του χωριού από το 1942, ο οποίος βρίσκεται στην κεντρική πλατεία και απέναντι από το οίκημα του κυνηγητικού συλλόγου, υπάρχει μικρό πάρκο, με ξύλινα παγκάκια για να ξεκουραστείτε.
