Σύφυλλος είναι τοπωνύμιο περιοχής που βρίσκεται ένθεν και ένθεν της κοίτης του ποταμού Περιστερώνα και την συναντάμε 300 μέτρα βόρεια του δασικού σταθμού «Γεφύρι της Παναγιάς».
Η περιοχή Σύφυλλος γεωγραφικά ανήκει στο χωριό Κάτω Μονή, αλλά ιδιοκτησιακά ανήκει τόσο σε κατοίκους της Άλωνας όσο και σε κατοίκους του χωριού Πλατανιστάσα. Σε πλαγιά λόφου ανατολικά της κοίτης του ποταμού και ανάμεσα σε τεράστιες εκτάσεις φυτειών αμυγδαλιών, υπάρχει εγκαταλελειμμένος και ερειπωμένος μικρός οικιστικός οικισμός.
Αποτελείται από 28 ερείπια οικιών. Τόσα δηλαδή «φαίνεται» να υπήρχαν από την αρχή της δημιουργίας του οικισμού. Στις «οικοδομές» φαίνεται ξεκάθαρα ο αρχιτεκτονικός ρυθμός που συναντάμε κυρίως στις ημιορεινές περιοχές που απέχουν όμως αρκετά από τα παράλια.
Θεμέλια και τοίχοι έως και στο πάνω μέρος των παραθύρων κτισμένοι με τεράστιες πέτρες του ποταμού και από εκεί και πάνω συνέχιζαν με πλίνθους που κατασκεύαζαν οι ίδιοι με χώμα της περιοχής, άχυρο και νερό. Στις στέγες, μακριά δοκάρια και πάνω από αυτά καλάμια δεμένα το ένα δίπλα στο άλλο. Πάνω από τα καλάμια τοποθετούσαν χώμα (κυρίως άργιλο) αναμειγμένο με νερό, που όταν στέγνωνε γινόταν σκληρό και αδιαπέραστο από το νερό και πάνω από αυτό τοποθετούσαν κεραμίδια, Βυζαντινού τύπου, που τα «έδεναν» μεταξύ τους τοποθετώντας μια κάθετη γραμμή από κεραμίδια με την «κούπα» να «βλέπει» επάνω και δίπλα τοποθετούσαν μια άλλη κάθετη γραμμή με την «κούπα» να «βλέπει» προς τα κάτω αλλά η μια πλευρά τοποθετημένη μέσα στην πρώτη γραμμή, έτσι στεγανοποιούσαν την οροφή, με αυτό το μοτίβο, συνέχιζαν και κάλυπταν ολόκληρη την οικοδομή.
Πολλά, λένε, τα ερωτηματικά για την ύπαρξη του οικισμού, για τους κατοίκους του και γιατί το εγκατέλειψαν. Στην πραγματικότητα το θέμα είναι απλό και καθόλα ανθρώπινο.
Για να απαντήσουμε τα ερωτηματικά πρέπει να πάμε πίσω στον χρόνο 3 αιώνες. Τότε που τα χωριά Άλωνα και Πλατανιστάσα συνδέονταν με την Λευκωσία αλλά και με τις άλλες κοινότητες της περιοχής με ένα στενό και δύσκολο προς διάβαση δρόμο. Αυτός ο δρόμος, ακολουθούσε από το χωριό Περιστερώνα μέχρι και τα δύο πιο πάνω χωριά την ανατολική όχθη του ποταμού. Από το σημείο που σήμερα βρίσκεται ο δασικός σταθμός «Γεφύρι της Παναγιάς» μέχρι και τα δύο χωριά, τον χειμώνα ο δρόμος έκλεινε από κατολισθήσεις αλλά και από διάβρωση που πάθαινε από τις βροχές.
Έτσι οι κάτοικοι και ιδιοκτήτες των τεράστιων εκτάσεων από αμυγδαλιές και που βρίσκονταν στην περιοχή Σύφυλλος, δεν μπορούσαν να μεταβούν στα χωράφια τους για να περιποιηθούν τα δένδρα τους αλλά και να μαζέψουν τα γεννήματα τους. Έτσι αποφάσισαν και έκτισαν πρόχειρα στην αρχή καταλύματα στην πλαγιά λόφου και στην συνέχεια πιο άνετα και με ανέσεις σπίτια, για να ξεχειμωνιάζουν κοντά στα κτήματα τους. Έτσι δημιουργήθηκε ο οικισμός «Σύφυλλος».
Με την γεφύρωση του ποταμού και την διάνοιξη βατού και κατά την περίοδο του χειμώνα δρόμου κανείς πλέον δεν ήθελε να μένει μακριά από την οικογένεια του και έτσι ο οικισμός εγκαταλείφθηκε και στην πορεία του χρόνου ερειπώθηκε.
Στον οικισμό μπορείτε να μεταβείτε αν ταξιδεύετε από την Περιστερώνα προς την Άλωνα – Πλατανιστάσα. Εκατό μέτρα πριν συναντήσετε την αριστερή πάροδο που σας οδηγεί στο Μιτσερό υπάρχει δρόμος στα αριστερά. Τον ακολουθείτε και ανεβαίνετε για 200 μέτρα δρόμο ο οποίος καλύπτεται από μπετόν. Στην συνέχεια άλλα 200 μέτρα χωματόδρομος και βρίσκεστε μπροστά σε μικρή και με πέτρα «στρωμένη» πλατεία. Μην περιμένετε να σας υποδεχθεί κανείς. Κεραστείτε μόνοι σας αμύγδαλα από τις χιλιάδες αμυγδαλιές που υπάρχουν στους γύρω λόφους.
