Όταν βρίσκεσαι στην Κύπρο, είτε σαν επισκέπτης είτε σαν μόνιμος κάτοικος και δεν έχεις επισκεφθεί και δεν έχεις περπατήσει έστω και ένα μέρος της κοιλάδας της Έζουσας, αυτό σημαίνει ότι δεν είδες και δεν έμαθες τίποτα για το νησί. Η κοιλάδα, σε όλο της το μήκος, από τον Τρίπυλο μέχρι τα παράλια δυτικά της Αχέλειας, περιλαμβάνει μοναδικής ομορφιάς και τεράστιας αξίας οικολογικά και γεωλογικά συστήματα.
Την κοιλάδα την διαμόρφωσε ο ποταμός Έζουσας στο πέρασμα εκατομμυρίων ετών «σμιλεύοντας» χιλιοστό με χιλιοστό τα σκληρά πετρώματα του Τροόδους. Μερικά χιλιόμετρα από τις εκβολές του, δημιούργησε ένα από τα πιο όμορφα και σπάνια φαινόμενα που υπάρχουν στο νησί. Ένας τεράστιος λόφος, βρισκόταν στην πορεία του. Ο ποταμός υπόσκαπτε για χιλιάδες χρόνια την βάση του μέχρι που κάποιος μεγάλος σεισμός «βοήθησε» και ο λόφος κατέρρευσε.
Τα χαλάσματα του λόφου, πέφτοντας από 70 μέτρα ύψος μέσα στην κοίτη του ποταμού, τον ανάγκασαν να αλλάξει πορεία και να μεταφερθεί μερικές εκατοντάδες μέτρα ανατολικότερα. Στην θέση του λόφου έμεινε ένας τεράστιος και κατακόρυφος γκρεμός και ανατολικά από αυτόν τεράστιοι βράχοι «μαρτυρούν» και φανερώνουν την βιαιότητα που εξασκήθηκε την ώρα της κατάρρευσης.
Από μόνο του το φαινόμενο αυτό, είναι εκπληκτικό. Αν συνδυαστεί με την πλούσια και πολύ σπάνια χλωρίδα και πανίδα που διαθέτει λόγω του δύσβατου έως και απρόσιτου του λόφου τότε μεταβάλλεται σε μοναδικό.
Ο κρεμμός βρίσκεται στο χωριό της επαρχίας Πάφου, την Επισκοπή, την οποία συναντάμε 11 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης της Πάφου. Από τον κυκλικό κυκλοφοριακό κόμβο που συναντάμε στην είσοδο της Πάφου καθώς ταξιδεύουμε από Λεμεσό, ακολουθούμε δεξιά πορεία και όλο ευθεία για 11-12 χιλιόμετρα και βρισκόμαστε στην σκιά του βράχου.
Υπάρχει ακόμα μία διαδρομή, που είναι από την Αχέλεια προς την Αγία Βαρβάρα και μετά την Επισκοπή. Πολύ πιο σύντομη και πολύ πιο ενδιαφέρουσα. Το κακό με αυτήν είναι το ότι για να περάσετε στο χωριό θα πρέπει να «κατεβείτε» στο ύψος του ποταμού, όπου τον γεφυρώνει μικρού ύψους γεφύρι, το οποίο κατά την διάρκεια του Χειμώνα, υπερχειλίζει. Όμως παρ’ όλες τις δυσκολίες, είναι πάρα πολύ όμορφη διαδρομή και θα σας παρουσιάσει τις πιο εκπληκτικές εικόνες τόσο του βράχου και των συντριμμιών του αλλά και του χωριού, που «σκαρφαλώνει» από το ύψος του ποταμού μέχρι την κορυφή της δυτικής πλαγιάς της κοιλάδας. Ακόμη μπορείτε να παρατηρήσετε μεγάλο μέρος της κοιλάδας της Έζουσας, χωρίς να υπάρχει κανένα εμπόδιο στην θέαση της.
Το χωριό Επισκοπή, παλαιός λατρευτικός χώρος της Ελληνιστικής περιόδου, φιλοξενεί Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης. Στεγάζεται στα ανακαινισμένα κτήρια του παλαιού δημοτικού σχολείου και διαθέτει ένα τεράστιο περιβαλλοντικό θησαυρό, που είναι η γνώση, η μελέτη και η καταγραφή αλλά και η φροντίδα των οικοσυστημάτων μεγάλου μέρους της κοιλάδας της Έζουσας. Μαζί με τα περιβαλλοντικά κέντρα Τροόδους, Πάνω Αμιάντου και Αθαλάσσας, αποτελούν τα «φυτώρια» μέσα από το οποία θα ξεπροβάλλουν οι αυριανοί λάτρεις και προστάτες της Κυπριακής φύσης. Δεν νοείται επίσκεψη στην Πάφο και να παρακαμφθεί το κέντρο περιβαλλοντικής ενημέρωσης Επισκοπής.
Ο παλιός πυρήνας του χωριού, είναι κτισμένος με τον ίδιο ψαμμίτη που είναι και οι γύρο λόφοι και βρίσκεται βόρεια του βράχου πάνω στην στενή κόχη της πλαγιάς. Τα δρομάκια που είναι έντονα ανηφορικά και σε κάποιες των περιπτώσεων σχεδόν κάθετα, σε περνούν μέσα από πανέμορφα παλαιά και παραδοσιακά σπίτια. Στην περιοχή κάτω από τον βράχο, τα σπίτια βρίσκονται «θαμμένα» μέσα στα συντρίμμια, λες και ήταν κτισμένα όταν αυτά κατέρρευσαν πριν από χιλιάδες χρόνια.
Αν θα ταξιδέψετε στην Επισκοπή Πάφου, συμβουλευτείτε πρώτα τους χάρτες σας. Βάλτε αν έχετε το GPS γιατί αν περιμένετε να βρείτε κατευθυντήριες πινακίδες, άδικα θα ψάχνετε. Δεν υπάρχουν πουθενά παρά μόνο όταν θα έχετε φθάσει ήδη στο χωριό.
Η Επισκοπή Πάφου, το κέντρο περιβαλλοντικής ενημέρωσης και η κοιλάδα της Έζουσας, έχουν πολλά να δώσουν στον επισκέπτη τους. Είναι ένας προορισμός που αξίζει να θυσιάσεις τον χρόνο σου για να τον επισκεφτείς σε οποιαδήποτε εποχή του χρόνου.
